بازسازی عتبات در مکتب حاج قاسم

گرچه سردار حاج قاسم سلیمانی بیشتر با فعالیت های نظامی شناخته می شود و در عرضه خدمات بی بدیلی به اسلام و انقلاب داشته، اما مجاهدت های ایشان فقط محدود به این میدان نیست بلکه در امر بازسازی عتبات عالیات هم با ورود و جدیت حاج قاسم، اتفاقاتی مبارکه افتاده که حضور زائران ایرانی در راهپیمایی عظیم اربعین از جمله آنها است. از این رو، در ایام نخستین سالگرد شهادت آن سردار دل ها و به منظور بررسی خدمات ایشان در این میدان با «یوسف افضلی»، معاون فرهنگی و جلب مشارکت های مردمی ستاد بازسازی عتبات عالیات گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

چرایی راه اندازی ستاد بازسازی عتبات عالیات

ایرانیان در طول تاریخ نقش اساسی را در توسعه اعتاب اهل بیت(ع) در عراق داشته اند تا اینکه رژیم بعث مانع این روند شد اما در سال های اخیر سردار سلیمانی فارغ از منزلت و جایگاه نظامی، و بر اساس باور و اعتقاد قلبی به توان مردم، ستاد بازسازی عتبات عالیات را برای ایجاد بستر زیارت امام حسین(ع) و دیگر ائمه(ع) در عراق راه اندازی کرد.

سردار در فلسفه راه اندازی این ستاد، بیان می کرد که در سال 82 برای رسیدگی به محرومان عراق بعد از حمله آمریکا، به این کشور رفت و به زیارت حرم امیرمومنان(ع) مشرف شد و به گفته سردار، ایشان با مهجوریت و انزوای حرم روبرو شد تا جایی که روی ضریح حضرت(ع) خاک نشسته و درهای حرم بسته بوده است! همان جا و با مشاهده غربت امیرمومنان(ع) در فکر راه اندازی ستاد برای توسعه حرم ها افتاد.

توسعه حرم علوی

و اینچنین ستاد بازسازی عتبات عالیات با سه برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت فعالیت خود را آغاز کرد؛ برنامه های کوتاه مدت شامل نظافت حرم ها می شد که حدود شش ماه طول کشید، پس از آن حدود 150 پروژه در قالب برنامه میان مدت ستاد بازسازی شد، همچون تعویض درها و تغییر کاشی‌کاری های اعتاب و ترمیم خشت های گنبد علوی، تعمیر و بازسازی مسجد صفوی در کاظمین و ... بعد از آن به توسعه حرم ها در برنامه های بلندمدت پرداخته شد، همچون احداث صحن و شبستان حضرت زهرا(س) در فضایی به گستره 220 هزار مترمربع، که 110 هزار مترمربع زیارتی و باقی آن خدماتی است، به گفته آیت الله علم الهدی، امام جمعه مشهد ستاد بازسازی در این پروژه کاری کرد که امام علی(ع) از خجالت حضرت زهرا(س) درآمدند! 95 درصد این پروژه به اتمام رسیده و باقی نیز در دست انجام است.

ماجرای جالب واگذاری احداث صحن حضرت زینب(س) به ایران

صحن حضرت زینب(س) در کربلا که شامل پروژه توسعه عتبه حسینی می شود، نیز در ادامه فعالیت ستاد در دستور کار قرار گرفت. اجرای این پروژه نیز در بسیار جالب است ... تولیت حرم امام حسین(ع) در واگذاری اجرای این پروژه به ایران و ایرانیان تردید داشت و هر چه ما پیگیری می کردیم، به نتیجه نمی رسیدیم!

اما در آخرین پیگیری برای دیدار اتفاقی دیگر رقم خورد ... شیخ مهدی کربلایی، تولیت عتبه حسینی(ع) تعریف می کرد: یکی از دوستانش از علمای برجسته لبنان با من تماس گرفت و اخبار را جویا شد و از حرم پرسید و گفت: خواب دیدم امام حسین(ع) به سمت باب القبله در حرکت هستند و شما و آیت الله بهجت ایرانی هم پشت سر ایشان در حرکت بودید، بی بی فاطمه زهرا(س) از زیر چادرشان قنداقه حضرت زینب(س) را بیرون آوردند به آیت الله بهجت دادند و فرمودند: این دست شما امانت!

شیخ مهدی کربلایی ادامه داد: به اینجای سخن که رسیدیم، گفتم چنین پروژه ای از سوی ایرانی ها به ما پیشنهاد شده است، آن عالم به من گفت شک نکن و اقدام کن! و اینچنین پروژه ساخت صحن حضرت زینب(س) به ما واگذار شد در متراژ 140 هزار مترمربع که گودی قتلگاه را به تله زینبیه متصل می کند و اکنون مشغول آماده سازی تل زینبیه در مساحت سه هزار مترمربع برای ایام اربعین هستیم.

اکنون حرم امام حسین(ع) را 14 برابر کرده است... دغدغه و اهتمام سردار سلیمانی بازسازی و ساخت حرم ها در عراق بود و این را تاثیرگذارترین کار نظام می دانست.

به هیچ وجه کار بازسازی عتبات عالیات تعطیل نشود

حدود 20 روز قبل از شهادت حاج قاسم در همان زمان اغتشاشات عراق، دیداری با ایشان داشتم و از عتبات پرسیدم، سردار تاکید کرد: به هیچ وجه کار بازسازی عتبات عالیات تعطیل نشود و چنین هم شد و حتی در شرایط کرونایی کار ما در صحن حضرت زینب(س) یک روز هم تعطیل نشد.

ایشان تاکید کرد: شاید در بین شما نباشم اما آرزو دارم در حرم سامرا نیز این اتفاق بیفتد. همان جا پرسیدم بیشترین دغدغه و سخت ترین روز شما در مبارزه با داعش در عراق چه بود؟، پاسخ داد: روزی که داعشی ها می خواستند از بغداد و کاظمین وارد سامرا شوند و من همچون گندم برشته (اسپند روی آتش) بودم.

ایشان بسیار دغدغه بازسازی عتبات را داشت و تاکیدش بر کار مردمی بود مثل راه اندازی مواکب اربعین که در جریان سیل اول سال 98، بیش از 400 موکب به میدان آمدند و خدمات مختلف مثل نظافت، تعمیر وسایل، طبخ و توزیع غذای گرم، تعمیر خودروها و ... ارائه کردند.

سردار تاکید داشت مواکب ایرانی باید کمک کار مواکب عراقی باشند و میزبانی عراقی ها را تحت تاثیر قرار ندهند. حاج قاسم اربعین را آغاز تمدن نوین اسلامی می دانست.

تربیت حاج قاسم در مکتب عاشورا

سردار سلیمانی از نوجوانی در مکتب عاشورا تربیت شده بود و بسیار زمان شناس بود، در همان نوجوانی در منطقه رابر امر به معروف و نهی از منکر می کرد و جاذبه ای داشت که در افراد نفوذ می کرد ... برای مثال برای برادر کوچکترش ساعتی خریده و گفته بود برای اینکه خراب نشود ساعت 5 صبح بلند شود و ساعت را کوک کن، وقتی برادر ایشان برای کوک بلند می شد، سردار به وی می گفت حالا نمازت را بخوان! اینچنین اطرافیان را به خوبی ها و معروفات فرا می خواند.

شیوه امر به معروف و نهی از منکر حاج قاسم حتی در اشرار تاثیر داشت، چنان که در جریان مقابله با شرارت های جنوب شرق، یکی از اشرار را امان داد و به قدری پیگیری کرد که به قولش عمل و او را از زندان آزاد  کند. رفتار سردار به قدری بر آن فرد تاثیر گذاشت که بعد از زندان، پای پیاده به پابوس امام رضا(ع) رفت!

سردار کمتر صحبت می کرد و بیشتر اهل عمل و وفای به عهد و قول بود، درباره سردار سلیمانی صحبت کردن بسیار سخت است. اما به طور مجمل، ایشان اسطوره معنویت، جهاد در راه خدا، اخلاق و منش، معمار حرم اهل بیت(ع) و ... است. ایشان با دشمنان شدیدالعمل و با دوستان اهل مودت بود و با پایداری بر عهد خود با خدا، به این مقامات رفیع دست یافت.

جایگاه نظامی نباید باعث شود، ابعاد معنوی و مردمی ایشان شناخته نشود، حاج قاسم شخصیتی بسیار مردمی بود چنان که وقتی برای مراسم ترحیم مادرش، گیت گذاشتند مکدر شد و دستور داد آن را جمع کنند، خود صندلی در مقابل در ورودی گذاشته بود و به همه آنها که می آمدند خوشامد می گفت.

ایشان حافظه ای قوی داشت، در همان دیدار اخیر به سردار عرض کردم، مردم برای انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 دغدغه دارند آیا ممکن است حضور داشته باشید؟ سردار پاسخ داد: قبلا به شما گفته ام، من مدتی تامل کردم تا خاطرم آمد که 10 سال قبل در سفری به کرمان در پاسخ به سوالی مشابه به من فرموده بود: آخرین مسئولیت من در جمهوری اسلامی فرماندهی نیروی قدس سپاه است و چنین هم شد اساساً هر چه را اراده می کرد، به آن دست می یافت این نبود مگر به دلیل اخلاص بالا.

حاج قاسم در ولایت ذوب بود و از همان نوجوانی این سیره را داشت چه در تظاهرات ضد رژیم طاغوت و خط قرمزش ولایت فقیه و مردم بود.

عاشق اهل بیت(ع) بود

حاج قاسم از روند بازسازی عتبات عالیات بازسازی می کرد و واقعا عاشق اهل بیت(ع) بود و به حضرت زهرا(س) ارادتی ویژه داشت.

با توجه به اینکه پروژه لاغرسازی و مقاوم سازی ستون های حرم حسینی در کرمان انجام شد، در اتاق تربت استان، سردار سلیمانی برای یک ربع آمد تا روند کار پروژه را ببیند، اما سه ساعت در بین کارگران ماند و برای شان صحبت کرد و گفت: شما خادمان ستاد اراده کرده اید که در چنین جایی کار کنید و خوش به حال شما! هوای کارگران را داشت.

سردار از آن تربتی که از نزدیک ترین جای نزدیک به قبر مطهر امام حسین(ع) به دست ما رسیده بود و در عصر عاشورا سرخ رنگ می شود، برای مقام معظم رهبری بردند.

دغدغه حاج قاسم

مسئولیت من جمع آوری نذورات مردمی برای بازسازی عتبات عالیات بود و در دیدارها از من درباره میزان کمک ها سوال می کرد و جالب آنکه بیشترین کمک ها از مناطق محروم است، سردار تاکید داشت باید به قدری امانتداری و شفاف سازی کنید که بر اساس نذر مردم در اعتاب عمل کنید چون اگر یک روزی اعتماد مردم از دست برود، وای به حال شما در دنیا و قیامت.

تاکید حاج قاسم بر استفاده از کالای ایرانی و نیروی داخلی در بازسازی ها بود، و همین طور هم شد که برای مثال اگر 100 میلیون به عراق ببریم 80 میلیون آن به کشور بازمی گردد به ویژه از طریق بکارگیری نیروی انسانی چنان که قبل از کرونا چهار هزار نفر کارگر ایرانی در عتبات مشغول بودند.

اربعین

نگاه حاج قاسم به اربعین نگاهی فرامنطقه ای و جهانی بود و آن را نقطه آغازین تمدن نوین اسلامی می دانست و بر ساماندهی آن در همه ابعاد تاکید داشت، از نظر ایشان همه اقوام و مذاهب و ادیان در خیمه حسینی راه داشتند و بر بعد فرهنگی اربعین تاکید داشت و می گفت: کار کمیته فرهنگی اربعین بسیار سخت است که باید فرهنگسازی کند.

تاثیر مدیریت حاج قاسم بر روند رو به رشد ستاد بازسازی

ایشان بر سرعت و کیفیت و کمیت عمل در بازسازی ها تاکید داشت، بر اساس همین رویکرد طی پنج سال شبستان و صحن حضرت زهرا(س) در 220 هزار مترمربع و میانگین بین چهار تا پنج میلیون برای هر مترمربع ساخته شد که اساسا بی نظیر و کم نظیر است، البته در این توفیقات عشق به اهل بیت(ع) و تاثیر آن بر خستگی ناپذیری نیروها موثر بود.

حاج قاسم وقتی کاری را واگذار می کرد، فرد را به حال خود نمی گذاشت و دغدغه داشت و درباره اهل بیت(ع) خاص بود، و افراد هم به عشق ایشان در کارهای اهل بیتی با جان و دل آمده و کاری کردند کارستان!

حاج قاسم هرگز خودنمایی نمی کرد و نمی خواست دیده شود، اخلاص و عمل، او را به جایی که می خواست رساند و در ایران و جهان اسلام تاثیر گذاشت.

در هر شرایطی نماز شب را از دست نمی داد حتی در پرواز ... حرف و عملش با هم یکی بود و در برخورد با آدم ها فرق نمی گذاشت با هر فردی و سنی به تناسب رفتار می کرد.

حق شاگردی استادی را به جای می آورد به ما توصیه می کرد به افراد بزرگ روستاها و خاندان ها که زمانی ابهتی داشته اند و اکنون در انزوا هستند، سرکشی کرده و احترام بگذاریم مبادا در خود شکسته شوند.

وقتی عاشقانه مردم را دوست می داری، خدا از آن شعله، رشحه ای را در دل مردم می گذارد چنان که آن تشییع عظیم برایش با حضور اقشار و تیپ های مختلف رقم خورد که کم نظیر بود حتی آنها که بعضا از سیاست های داخل کشور گلایه دارند، حاج قاسم را جدا از مشکلات و عوامل آن می دانند و می گویند حاج قاسم با دیگران فرق دارد و خط قرمزش مردم هستند و دغدغه آسایش و امنیت مردم است.

به قدری بیتاب شهادت بود، می دانست کی شهید می شود و هیچ کاری را لاینحل  و بی جواب نگذاشت و همه چیز را مشخص کرده بود و نیاز بود برای چیزی پرس و جو شود، علاقه ای عجیب به شهادت داشت و روزهای آخر در زمین نبود و گویی از آن کنده شده بود ...

از نوجوانی عمرش را نذر مردم کرد و از همه چیز برای کشور و مردم گذشت، مردمی بودن حاج قاسم شاخص بود.

با شهادت حاج قاسم، همه ما گویی پدرمان را از دست دادیم، این داغ هر روز برای ما سخت تر و تازه تر می شود، برای خانواده شان بیشتر از همه؛ حاج قاسم می گفت دو نفر اگر مرا ببخشند، آمرزیده می شود، یکی همسرم که در همه 40 سال زندگی با سردار همیشه در اضطراب و استرس بوده و دیگر سردار پورجعفری که همیشه همراه سردار بود و در شهادت نیز جاج قاسم را همراهی کرد!