قدمت ۱۰۰۰ ساله ایرانیان در باز‌سازی و توسعه عتبات عالیات

«عاشورا درس می‌دهد که در ماجرای د‌فاع از د‌ین، از همه چیز بیشتر، برای انسان، بصیرت لازم است. بی‌بصیرت‌ها فریب می‌خورند. بی‌بصیرت‌ها د‌ر جبهه باطل قرار می‌گیرند، بد‌ون این که خود بد‌انند. همچنان که د‌ر جبهه ابن‌زیاد، کسانی بود‌ند که از فساق و فجار نبود‌ند، ولی از بی‌بصیرت‌ها بود‌ند.»
(بیانات مقام معظم رهبری)
پیام عاشورا برای جامعه امروز هم همچنان طنین‌انداز است و فقط اگر با بصیرت و آگاهی حرکت کنیم از کاروان انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت عقب نخواهیم ماند، چرا که بی‌بصیرتی درد بی‌درمانی است که اگر دامن فردی را بگیرد به راحتی نمی‌تواند از دام آن رهایی یابد چنان‌که امام خامنه‌ای در دیدار اخیرشان با ائمه جمعه فرمودند، برخی‌ها در برابر تیر و شمشیر خوب ایستادگی کردند، اما در برابر موج فتنه‌ای که دشمن ایجاد کرد نتوانستند بایستند.
امروز هم مکتب امام حسین علیه‌السلام چراغ پرفروغی است که با درخشندگی تمام دل عاشقان و دلدادگان را جلایی تازه می‌بخشد فقط باید حسینی بود و دل در گرو این راه داشت. یکی از جلوه‌های دلدادگی ایرانیان به عاشورا در طول تاریخ سر از پا نشناختن در ساخت و ساز، بازسازی و توسعه ابنیه اعتاب مقدسه بوده است. با نگاهی به اسناد به‌جا مانده تاریخی می‌بینیم که ایرانیان در زمان عضدالدوله دیلمی، در حدود هزار سال پیش در سال ۳۷۱ ه. ق برای سید و سالار شهیدان گنبد و بارگاهی ساخته‌اند و از آن زمان تا کنون در این زمینه پیشگام بوده‌اند.
در گزارش پیش رو با توجه به در پیش بودن تاسوعا و عاشورای حسینی (ع)، به درس‌هایی از مکتب عاشورا و
ساخت و ساز‌ها در کربلا و دیگر اعتاب مقدسه پرداخته‌ایم.
همراه ما در این گزارش باشید.
سابقه ۱۰۰۰ ساله ایرانیان در توسعه حرم امام حسین (ع)
امام صادق علیه‌السلام فرمودند: هرکسی که خداوند خیرش را بخواهد، حب امام حسین علیه‌السلام و حب زیارتش را در قلب او می‌اندازد و هر که را خداوند بدیش را بخواهد، بغض نسبت به امام حسین علیه‌السلام و بغض زیارت آن حضرت را در قلب او می‌اندازد. (وسائل الشیعه/ج ۱۴/ص ۴۹۶)
در طول تاریخ اسلام، ایرانیان همیشه پیش قدم در ساخت و توسعه اعتاب مقدسه امامان و امامزادگان بوده‌اند و اینک نیز از استادکاران و معماران و هنرمندان و مهندسان تا کارگران ایرانی در عتبات عالیات کشور عراق در حال ساخت و توسعه حرمین شریفین هستند. پشتوانه مالی این ساخت و ساز‌ها هم نذورات مردمی شیعیان در سراسر جهان است.
مجید نامجو جانشین رئیس‌ستاد توسعه و باز‌سازی عتبات عالیات با اشاره به سابقه یک هزارساله حضور ایرانیان در ساخت بارگاه ائمه اطهار علیهم‌السلام می‌گوید: «هم اکنون ۳ طرح بزرگ توسعه در شهر‌های نجف، کربلا و کاظمین و همچنین سامراء با همت مهندسان، کارگران، استادکاران و هنرمندان ایرانی در حال اجراست.» نامجو در ادامه تصریح می‌کند: «براساس شواهد تاریخی، عضدالدوله دیلمی در سال ۳۷۱ (ه ق) بنا و حرم بزرگ و باشکوهی برای سالار شهیدان ساخت و قسمت‌های زیادی از بنا را تجدید کرد.» وی با بیان اینکه اولین طرح توسعه حرم سالار شهیدان را ایرانیان در عصر آل‌بویه اجرا کرده‌اند، می‌گوید: «عضدالدوله تقریبا هزارسال پیش برای نخستین بار، در هر چهار سمت حرم امام حسین (ع)، رواق‌ها و شبستان‌هایی ساخت و قبه و رواق‌ها را به زیبایی تزیین کرد.» وی می‌گوید: «این عرض ارادت ایرانیان طی یک هزارسال ادامه یافته، به طوری که بسیاری از ابنیه کنونی اعتاب مقدسه یادگار ارزشمندی از فرهنگ و هنر و معماری ایرانی اسلامی است.»
وی می‌گوید: «هم اکنون نیز هنرمندان، استادکاران، کارگران و مهندسان ایرانی سه طرح بزرگ توسعه را در حرم مطهر مولای متقیان علی (ع) در نجف، حرم سیدالشهدا (ع) در کربلا و حرم امامین جوادین علیهما‌السلام در کاظمین در دست اجرا دارند.»
طرح‌های عمرانی در حال ساخت در عتبات
جانشین رئیس‌ستاد توسعه و باز‌سازی عتبات عالیات اظهار می‌دارد: «پروژه توسعه حرم امام علی (ع) مزین به‌نام صحن و شبستان حضرت زهرا (س) که بزرگ‌ترین طرح عمرانی در حال ساخت جهان اسلام به شمار می‌رود با زیربنای بیش از ۲۲۰ هزارمترمربع تقریبا تمام شده و بسیاری از بخش‌های آن تحویل مسئولان عتبه مقدس علوی شده است.»
جانشین رئیس‌ستاد توسعه و باز‌سازی عتبات عالیات می‌افزاید: «در کربلا نیز فاز نخست از طرح جامع توسعه حرم مطهر حسینی مزین به‌نام صحن و شبستان حضرت زهرا (س) با زیربنای ۱۳۵ هزارمترمربع در مرحله نازک کاری و اجرای نما و تاسیسات قرار دارد.» وی به سومین طرح توسعه در حال اجرا در عتبات اشاره می‌کند و می‌گوید: «طرح توسعه زیر سطحی حرم مطهر امامین جوادین علیهماالسلام مزین به نام صحن امام محمد باقر (ع) با بیش از ۵ هزارمترمربع وسعت با کاربری زیارتی و خدماتی نیز در شهر کاظمین در حال اجراست.»
نامجو با اشاره به قرار گرفتن در ماه محرم و ایام سوگواری سالار شهیدان از تمامی ارادتمندان اهل بیت دعوت می‌کند تا بخشی از نذر این ایام خود را به توسعه حرم مطهر حسینی که به تعبیر شهید حاج قاسم سلیمانی «عمل کوثرانه» و «صدقه جاریه» است، اختصاص دهند. علاقه‌مندان برای مشارکت در فیض توسعه حرم‌های مطهر می‌توانند با مراجعه به سایت ستاد توسعه و باز‌سازی عتبات نذر خود را به میزان دلخواه پرداخت کنند.
غرب کشور راه مهم ارتباطی عتبات عالیات
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده: هیچ کس نیست در روز قیامت مگر اینکه آرزو می‌کند‌ای کاش امام حسین علیه‌السلام را زیارت کرده بودم آن هنگامی که می‌بیند با زوار امام حسین علیه‌السلام چه می‌کنند و چقدر نزد خداوند مورد کرامت واقع می‌شوند. (وسائل الشیعه/ ج ۱۴/ ص ۴۲۴)
استان کرمانشاه در طول تاریخ به عنوان محور اصلی سفر به عتبات عالیات شناخته شده و گذرگاه مرزی خسروی مسیر اصلی تردد زوار امام حسین (ع) بوده است. پس از جنگ تحمیلی همزمان با شهر قصرشیرین زائرسرا‌های متعددی در پایانه مرزی خسروی احداث شد و زائران از این مسیر به عتبات مشرف می‌شدند، اما در سال‌های اواخر دهه هفتاد به دلیل ناامنی در سمت عراق، این مسیر به شهر «مهران» در استان ایلام منتقل شد. قبل از ماجرای کرونا هم مسیر خسروی برای تعداد محدودی زائر بازگشایی شد، اما هنوز تردد زوار از این مسیر با مشکلات خاصی همراه است.
با آقای محمد رشیدی عضو هیئت‌رئیسه و نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی به گفتگو می‌نشینم. این نماینده کرمانشاه که از مداحان اهل بیت
علیهم‌السلام است و خود با مباحث عاشورا و مکتب امام حسین (ع) آشناست، می‌گوید: «در بحث عتبات عالیات، غرب کشور با دو موضوع رو‌به‌روست؛ اول زیر ساخت‌ها و دوم مباحث فرهنگی و اعتقادی مردم به عاشورا و ارادتشان به مکتب امام حسین (ع) است.»
از این نماینده مجلس درباره مشکلات پیش روی زوار حسینی در غرب کشور می‌پرسم، رشیدی می‌گوید:
«استان کرمانشاه در طول تاریخ دروازه اصلی عتبات عالیات بوده و سالیان سال مردم این منطقه پذیرای زائران مختلف از جمله زوار ایرانی، هندی، پاکستانی و افغانستانی بوده است. در دهه هفتاد کار‌های خوبی در محور خسروی و قصرشیرین انجام شد و خسروی بازگشایی شد، اما متاسفانه به دلیل ناامنی در مسیر کشور عراق توسعه راه‌ها نیمه کاره رها شد.
یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها که می‌تواند تردد زوار را در منطقه تسهیل کند راه آهن کرمانشاه به خسروی است، اما متاسفانه نیمه کاره مانده و خواست ما از رئیس‌جمهور محترم در سفر اخیرشان به این استان ادامه ساخت این راه آهن بود، چون گذرگاه مرزی خسروی هموارترین و نزدیک‌ترین راه به عتبات عالیات است.»
این عضو هیئت‌رئیسه مجلس با اشاره به اینکه مردم استان‌های کرمانشاه و ایلام در بُعد فرهنگی دارای پیشینه تاریخی افتخارآمیزی در پذیرایی از زائران عتبات هستند و فرهنگ ایثار و شهادت در میان مردم این منطقه نهادینه شده است، به گزارشگر کیهان می‌گوید:
«بحمدالله بستر‌های فرهنگی در غرب کشور مهیاست، اما بستر‌های زیرساختی هنوز به آن مرحله آمادگی صددرصدی نرسیده که امیدواریم با تدابیر دولتمردان، مسیر تردد زوار هموارتر شود و زائران بدون کمترین مشکلی بتوانند به زیارت عتبات بروند.»
موکب‌ها صددرصد مردمی است
یوسف افضلی معاون فرهنگی و مشارکت‌های مردمی ستاد توسعه و باز‌سازی عتبات عالیات می‌گوید: «موکب‌های اربعین حسینی تماماً مردمی هستند و تاکید ما در اربعین امسال به خدمات‌رسانی مشترک با موکب‌های عراقی است.»
وی تصریح می‌کند: «پیش‌بینی امسال ما حضور حداکثری مردم را نوید می‌دهد. از آنجایی که هوا رو به گرماست دغدغه ما در ستاد باز‌سازی و مواکب موضوعاتی همچون سرمایش، آب، یخ و ماشین‌های یخچال‌دار است و مهم‌ترین تاکیدمان برای اسکان زائران در کربلاست.»
افضلی به گزارشگر کیهان می‌گوید: «به جهت گرمای هوا، استراحت در روز و پیاده‌روی در شب را به زائران پیشنهاد کرده و به موکب‌های ایرانی دستور همکاری بیشتر با موکب‌های عراقی را دادیم تا خدمات بهتری به زائران ارائه دهند.»
معاون فرهنگی و مشارکت‌های مردمی ستاد توسعه و باز‌سازی عتبات عالیات ادامه می‌دهد: «موکب‌ها به قول رهبری معظم انقلاب تماماً مردمی هستند و به همین جهت خدمات و نذورات را از مردم می‌گیرند. ما روش‌ها و تجربه‌ها را با آن‌ها در میان گذاشته و به آن‌ها مشورت می‌دهیم. بیشترین تاکیدمان این است که با موکب‌های عراقی‌ها ترکیب شوند. زمین، آب و اسکان از عراقی‌ها باشد و ایرانی‌ها با کمک آن‌ها در راستای بهتر شدن امکانات بسازند و تجربیات خود را انتقال دهند.»
وی درخصوص امکاناتی که امسال درخصوص یخ‌سازی تدارک دیده شده است، می‌گوید: «دستگاه‌های یخ‌ساز در نجف، کربلا و کاظمین وجود دارد و ما نیز درصدد ساختن کارخانه یخ سازی در سال‌های آینده هستیم. امسال نیز دستگاه آب‌بندی در نجف داشته و در سامراء کارخانه‌ای در راستای ارائه امکانات بهتر افتتاح شده و در حال برنامه‌ریزی هستیم تا در طول مسیر سرویس‌های بهداشتی بیشتری را تعبیه کنیم تا فضای بهداشتی برای زائران و مشتاقان زیارت اربعین فراهم کنیم.»
افضلی می‌گوید: «خدمات در فضای اربعین به زائران در هر صورتی داده می‌شود و مشکلی پیش نمی‌آید و عراقی‌ها پای کار هستند و از دل و جان مایه می‌گذارند.
بیشتر باید فرهنگ سازی شود. از طریق این جمعیت میلیونی که به عراق می‌آیند باید ارتباط ایران با دیگر کشور‌ها را بیشتر کنیم و دوستی مابین دو ملت ایران و عراق بیشتر شود. همه کارهایمان باید زمینه‌سازی برای ظهور حضرت حجت (عج) باشد.»